किन पर्‍यो काठमाडौबाट अपहरित भारतीय विमानमाथि बनेको नेटफ्लिक्स शृङ्खला बिवादमा ?

काठमाडौं । २५ वर्ष अघि,२०५६, पुस ९ गते (१९९९ डिसेम्बर २४)मा काठमाडौंबाट भारतीय यात्रुवाहक विमान अपहरणको बारेमा बनाइएको एक वेब शृङ्खलाका केही पात्रहरूको चित्रणलाई लिएर  भारतमा विवाद निम्त्याएको छ।
नेटफ्लिक्समा गत अगस्ट २९ मा सिरिज सार्वजनिक भएको थियो । नेटफ्लिक्सका लागि अनुभव सिन्हाले निर्देशन गरेको वेब शृङ्खला ‘आईसी ८१४ : द कान्दहार हाइज्याक’ को कथावस्तु काठमाडौंबाट दिल्लीका लागि उडेको इन्डियन एयरलाइन्सको ‘आईसी–८१४’  यात्रुवाहक विमान अपहरणमा केन्द्रित छ। भारतीय जेलमा रहेका आफ्ना लडाकुहरूको रिहाइ माग गर्दै तालिबानले विमान अपहरण गरेर अफगानिस्तानको कान्दहार पुर्‍याएको थियो।

विवादपछि भारतको सङ्घीय सरकारले वेब शृङ्खलाको निर्माता ’नेटफ्लिक्स’लाई सोधपुछका लागि बोलाएको र नेटफ्लिक्सले शृङ्खलाको सुरुमा देखाउने सूचनामा परिमार्जन गरेको छ।त्यतिबेला भारत सरकार र अपहरणकारीबीच भएको सम्झौतापछि आठ दिनसम्म चलेको अपहरणको अन्त्य भएको थियो ।

 भारतले यात्रुको बदलामा मसूद अजहरसहित तीन लडाकूलाई रिहा गरेको थियो ।रिहा भएपछि जैश–ए–मोहम्मद समूहको स्थापना गरेका अजहरलाई भारतले देशमा भएका विभिन्न आक्रमणका लागि दोषी ठहर्‍याउने गरेको छ । उनलाई संयुक्त राष्ट्रसंघले पनि आतंकवादीको सूचिमा राखेको  छ ।

अजहर र अन्यलाई रिहा गर्ने निर्णय भारतमा विवादास्पद छ, विपक्षीहरूले अक्सर सत्तारुढ भारतीय जनता पार्टी (भाजपा) को आलोचना गरेका छन्, जुन १९९९ मा पनि भारतीय जनता पार्टी (भाजपा) सत्तामा थियो। ६ एपिसोडको मिनी सिरिज फ्लाइट इन्टु फियरः द क्याप्टेन स्टोरीमा आधारित छ, जुन अपहरण गरिएको विमानको क्याप्टेन देवी शरण र पत्रकार श्रीन्जोय चौधरीको पुस्तकमा आधारित छ ।

गत साता सार्वजनिक भएको यो शृङ्खला अपहरणकारीले काठमाडौंको त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा उडान भर्दै गर्दा सुरु हुन्छ ।

पाँच अपहरणकारी र चालक दलका ११ सदस्यसहित १७९ यात्रु बोकेको उक्त विमान उडेको केही मिनेटमै लडाकु समूहले अपहरण गरेका थिए । 

यो शृङ्खला अपहरणकारी, चालक दल र यात्रुहरूबीचको अन्तरक्रियामा केन्द्रित छ ।केही सामाजिक सञ्जाल प्रयोगकर्ताहरूले अपहरणकारीहरूले एक अर्कालाई भोला र शङ्कर जस्ता सामान्य हिन्दू नामले पुकारेको चित्रण गरेकोमा फिल्म निर्माताहरूको आलोचना गरेपछि विवाद सुरु भएको थियो, जबकि उनीहरूको नाम इब्राहिम अतहर, शाहिद अख्तर सैयद, सन्नी अहमद काजी, मिस्त्री जहूर इब्राहिम र शाकिर थियो। ती सबै पाकिस्तानी नागरिक थिए ।भाजपा नेता अमित मालवीयले एक्स (पहिले ट्विटर) मा एक पोस्टमा भनेका छन् कि श्रृंखलामा अपहरणकारीहरूको “गैर–मुस्लिम“ उपनाम प्रयोग गरेर, फिल्म निर्माताहरूले यो सुनिश्चित गरेका थिए कि मानिसहरूले “हिन्दूहरूले आईसी–८१४ अपहरण गरे“ भन्ने सोच्नेछन्।

एक हिन्दू दक्षिणपन्थी संगठनले दिल्लीको एक अदालतमा मुद्दा दायर गर्दै श्रृंखलामाथि प्रतिबन्ध लगाउन माग गरेको छ । समाचारका अनुसार  अनुसार याचिकामा फिल्म निर्माताले महत्वपूर्ण तथ्यहरू तोडमोड गरेको र ऐतिहासिक घटनाहरूलाई गलत तरिकाले प्रस्तुत गरेको आरोप लगाइएको छ।
धेरैले यो शृङ्खला तथ्यगत रूपमा सही भएको भन्दै यसको बचाउ पनि गरेका छन्।

सन् २००० मा भारतको गृह मन्त्रालयले जारी गरेको एक वक्तव्यमा अपहरणकारीहरूले विमानभित्र र बाहिर कुराकानी गर्न उपनाम जस्ता नामहरू प्रयोग गरेको जनाएको थियो ।

भारतको गृह मन्त्रालयले त्यस बखत  अपहरणकारीले  चीफ, डाक्टर, बर्गर, भोला र शंकरको नामले एक अर्कालाई सम्बोधन गर्ने गरेको भनेको थियो  । अपहरित विमानमा यात्रा गरेका  कोल्लाटु रविकुमारले सन् २००० मा ‘रेडिफ’ न्युज पोर्टलमा प्रकाशित गरेको लेखमा पनि ती अपहरणकारीहरूले आफूहरूलाई छद्म नामबाट चिनाएको उल्लेख गरेका थिए । “हामीमाथि निगरानी गरिरहेका चार अपहरणकारीसँग बर्जर नामका एक जना नेता पनि थिए। उनले भनेका थिए, ‘बर्गर नामका ती व्यक्ति बेलाबेला अक्सर चिच्याउँथे । बर्जरले बोलाउँदा मैले अरूको  नाम भोला, शंकर र डाक्टर भएको याद गरेको थिएँ ।’

विवादपछि नेटफ्लिक्सले एक विज्ञप्ति जारी गर्दै एपिसोड सुरु हुनुअघि स्क्रिनमा देखिने डिस्क्लेमर अद्यावधिक गरेको जनाएको छ ।गत जनवरीमा पनि  नेटफ्लिक्सले तमिल भाषाको एक फिल्म हटाएको थियो, जब कट्टरपन्थी हिन्दू संगठनका सदस्यहरूले धेरै दृश्यहरूमा आपत्ति जनाएका थिए।