अमेरिकामा फेरि उदाएका डोनाल्ड ट्रम्प को हुन ?

काठमाडौं । अमेरिकाको ४७ औं राष्ट्रपतिमा पूर्व राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प बिजयी भएका छन् । अमेरिकी उपराष्ट्रपति समेत रहेकी कमला ह्यारिस, डेमोक्र्याटिक र  ट्रम्प रिपब्लिकन पार्टीबाट उम्मेदवार बनेका थिए । 

जितका लागि २७० इलेक्टोरल मत चाहिनेमा ट्रम्पले २७९ मत ल्याए भने ह्यारिसले २२३ मत ल्याइन् । अमेरिकामा राष्ट्रपतिमा निर्वाचित हुन कुल ५३८ इलेक्टोरल मतमध्ये कम्तीमा २७० ल्याउनुपर्ने प्रावधान रहेको छ । अमेरिकाका ५० राज्यका लागि जनसंख्याका आधारमा ५३५ र संघीय राजधानी ‘डिस्ट्रिक्ट अफ कोलम्बिया’ का लागि ३ इलेक्टोरल मत निर्धारण गरिएको छ ।

को हुन् डोनाल्ड ट्रम्प ?
डोनाल्ड ट्रम्पको खास नाम डोनाल्ड जोन ट्रम्प हो । उनको  जन्म १४ जुन १९४६ मा न्युयोर्कको बरो अफ क्वीन्समा भएको थियो । पाँच सन्तानमध्ये उनी चौथो हुन् । उनले व्हार्टन स्कूल, यूनिवर्सिटी अफ पेनसिलभेनियाबाट शिक्षा प्राप्त गरेका हुन । उनका बुबा फ्रेडले न्यूयोर्कमा  निर्माण कम्पनी चलाएका थिए ।  ट्रम्प पहिलो पल्ट सन् १९६८ मा आफ्नो व्यवसायमा सामेल भए ।  तर त्यसमा सफल भएनन् र होटलमा  क्यासिनोमा काम गर्न थाले । सन् २००४ देखि २०१५ सम्म एउटा टेलिभिजन कार्यक्रमको रियालिटी शोमा काम गरे । पछि उनी फेरी ब्यवसायमा लागे र ब्यवसायमा सफलता मिल्दै गयो । ट्रम्पले हाल सम्म तीनवटा बिहे गरिसकेका छन् । उनको पहिलो बिहे इवाना (पूर्व ओलम्पिक खेलाडी) सँग सन् १९७७ मा भएको भएको थियो र सन् १९९२ सम्म मात्र टिक्न सकेको थियो । त्यसपछि सन् १९९३ मा मार्ला (अभिनेत्री) लाई जीवनसाथी बनाएका ट्रम्पले सन् १९९९ मा उनीसंग सम्बन्ध बिच्छेद गरे पश्चात सन् २००५ मा मेलानिया(मोडल)सँग बिहे गरेका हुन् । पहिलो पत्नीबाट डोनाल्ड ट्रम्प जूनियर, इवांका ट्रम्प र एरिक ट्रम्प, दोस्रो पत्नी मार्लाबाट टिफÞनी ट्रम्प र तेस्रो पत्नी मेलानियाबाट विलियम ट्रम्प नाम गरेको बच्चाहरु छन् । ट्रम्पका तीन विवाहबाट पाँच सन्तान र आठ नातिहरू रहेका छन् । 

ट्रम्पको  राजनीतिक जीवन
ट्रम्पको राजनीतिक जीवन सन् २०१५ बाट शुरु भएको थियो । उनले पत्रकार सम्मेलन मार्फत आफू ह्वाइट हाउस (अमेरिकी राष्ट्रपति भवन) जाने लक्षयमा रहेको घोषणा गरे । ‘अमेरिकालाई फेरि महान बनाउनुहोस्’भन्ने विवादले चिन्हित कडा अभियानपछि, उनले डेमोक्रेटिक उम्मेद्वार हिलारी क्लिन्टनलाई हराए र २०१७ मा संयुक्त राज्य अमेरिकाको ४५औं राष्ट्रपतिको रूपमा शपथ लिए । सन् २०१७ देखि २०२१ सम्म डोनाल्ड ट्रम्प संयुक्त राज्य अमेरिकाको ४५ औं राष्ट्रपति बनेका हुन् । उनी एक मात्र अमेरिकी राष्ट्रपति हुन् जसले आफ्नो राष्ट्रपतित्व भन्दा पहिले कुनै राजनीतिक वा सैन्य सेवा गरेका थिएनन् । साथै पद छोडेपछि अपराधको आरोप र दोषी ठहरिने पहिलो व्यक्ति पनि हुन् । इतिहासकारहरूले उनलाई अमेरिकी इतिहासका सबैभन्दा खराब राष्ट्रपतिहरूमध्ये एक मानेका छन् । सन् २०१६ को आम निर्वाचनमा उनले इलेक्टोरल कलेजमार्फत जित हासिल गरेका थिए भने लोकप्रिय मतमा डेमोक्र्याटिक उम्मेदवार हिलारी क्लिन्टनसँग २८ लाख मतले पराजित भएका थिए । यो कुनै पनि अमेरिकी राष्ट्रपतिको लोकप्रिय मतमा सबैभन्दा ठूलो हारको अन्तर थियो । उनी ८ नोभेम्बर २०१६ मा संयुक्त राज्य अमेरिकाको ४५औं राष्ट्रपतिमा निर्वाचित भएका थिए र जनवरी २०, २०१७ मा उद्घाटन गरेका थिए । उनी सन् २०२० को राष्ट्रपतीय चुनावमा डेमोक्र्याटिक उम्मेदवार जो बाइडेनसँग ७० लाख मतले पराजित भएका थिए ।

सन् २०२० को चुनाव हारेपछि सन् २०२१ मा भएको क्यापिटोल आक्रमणमा आफ्नो भूमिकाका कारण दुईपटक महाभियोग लगाइएका वा अमेरिकाविरुद्ध विद्रोह भड्काएको आरोपमा महाभियोग लगाइएका ट्रम्प एक मात्र अमेरिकी राष्ट्रपति हुन् । अमेरिकी जनतामाझ ट्रम्पको औसत ४१ प्रतिशत अनुमोदन रेटिङ ग्यालपले मतदान सुरु गरेयता पनि कुनैपनि राष्ट्रपतिको भन्दा सबैभन्दा कम थियो र उनले आफ्नो अन्तिम सर्वेक्षणमा ३४ प्रतिशत अनुमोदन रेटिंग र ६२ प्रतिशत अस्वीकृति रेटिङका साथ कार्यालय छोडेका थिए । सन् १९८० को दशकको अन्त्यतिर ट्रम्पले सार्वजनिक रूपमा राष्ट्रपतिका लागि उम्मेदवारी दिने सुझाव दिएपछि ट्रम्पको राजनीतिक गतिविधि सुरु भएको थियो । त्यसबेलादेखि नै ट्रम्पले राजनीतिमा निरन्तर चासो देखाए, यद्यपि उनलाई सधैं गम्भीर उम्मेदवार मानिँदैनथ्यो । ट्रम्पले कन्जरभेटिभ पोलिटिकल एक्सन कन्फरेन्स (सीपीएसी) मा धेरै पटक बोलेका थिए ।

उनको अध्यक्षता अमेरिकी सहयोगीहरूको लागि अनिश्चित समय थियो । उनले प्रमुख जलवायु र व्यापार सम्झौताबाट पछि हटेर चीनसँग व्यापार युद्ध सुरु गरे । उनको राष्ट्रपतिको अन्तिम वर्ष कोविड महामारीको उनको ह्यान्डलिङमा आलोचनाले हावी भएको थियो । ट्रम्पलाई भाइरस पत्ता लागेपछि उनको २०२० को चुनावी अभियानमा ब्रेक लिन बाध्य पारिएको थियो । ट्रम्पले २०२० को राष्ट्रपतिको दौड जो बाइडेनसँग हारे तर चुनावमा धाँधली भएको दाबी गर्दै परिणाम स्वीकार गर्न अस्वीकार गरे । उनले ६ जनवरीमा वाशिंगटनमा समर्थकहरूलाई कांग्रेसमा मार्च गर्न आग्रह गरे । र्‍याली दंगामा परिणत भयो र त्यस दिनको उनको कार्य दुई आपराधिक मुद्दाहरूको केन्द्रबिन्दु हो।उनको राजनीतिक करियर समाप्त भएको थियो । तर उनले राष्ट्रपतिको लागि अर्को दौड घोषणा गरे र छिट्टै रिपब्लिकन पार्टीको अग्रपंक्ति बने । ट्रम्पले ९१ वटा अपराधको आरोपको सामना गर्दै आम चुनावी अभियान सुरु गरेका थिए । मे २०२४ मा उनी २०१६ को चुनाव अघि वयस्क–फिल्म अभिनेता स्टोर्मी डेनियललाई भुक्तान गरिएको हश मनीसँग सम्बन्धित घद्ध वटा ठगीको दोषी पाइयो । ग्रीष्मकालमा अभियानको ट्रेलमा फिर्ता, एक २० वर्षीय बन्दुकधारीले बटलर, पेन्सिलभेनियामा एक र्‍यालीमा उनको हत्या गर्ने प्रयास गरे । केही दिनपछि रिपब्लिकन नेशनल कन्भेन्सनमा उनलाई पार्टीको राष्ट्रपतिको उम्मेदवारको रूपमा पुष्टि गरियो । घटनापूर्ण, कहिलेकाहीँ उन्मादपूर्ण, अभियान पछि, ट्रम्पले २०२४ अमेरिकी राष्ट्रपति चुनाव जितेका छन् । यो जितले उनी देशको सबैभन्दा जेठो राष्ट्रपति बन्नेछन् । उनि आफ्नो कार्यकालको अन्त्यमा ८२  वर्षको हुनेछन् ।

डोनाल्ड ट्रम्पको हत्या प्रयास
जुलाई १३,२०२४ मा, डोनाल्ड ट्रम्प बटलर, पेन्सिलभेनिया पश्चिममा मेरिडियनमा एक अभियान र्यालीमा गोली प्रहारबाट घाइते भएका थिए । कानून प्रवर्तन र साक्षीहरूका अनुसार सन्दिग्ध शूटरले र्याली स्थल बाहिरको छतबाट एआर–१५–शैली अर्ध–स्वचालित राइफल प्रयोग गरेर गोली हानेको थियो । सिक्रेट सर्भिस काउन्टर–आक्रमण टोलीसँग मुठभेठको क्रममा सन्दिग्ध शूटरको मृत्यु भयो । माथिल्लो दाहिने कानमा गोली लागेपछि, ट्रम्पलाई सिक्रेट सर्भिसका एजेन्टहरूले तुरुन्तै घेरेका थिए–उनले गाडीमा पुग्नुअघि धेरै पटक हावामा आफ्नो मुठी उठाए । त्यसपछि उनलाई अस्पताल पठाइएको थियो र स्थिर अवस्थामा रिहा गरियो, विमानबाट न्यू जर्सी प्रस्थान गरे । सङ्घीय र स्थानीय अधिकारीहरूले संदिग्ध शूटर र र्यालीमा सहभागी मारिएको र दुई जना सहभागीहरू गम्भीर घाइते भएको बताएका छन् । गोली प्रहारलाई हत्या प्रयासको रूपमा अनुसन्धान भइरहेको छ । सन् १९८१मा तत्कालीन राष्ट्रपति रोनाल्ड रेगन गोली हानेर हत्याको प्रयासमा पूर्व वा वर्तमान अमेरिकी राष्ट्रपति वा राष्ट्रपति उम्मेद्वार घाइते भएको यो पहिलो पटक थियो ।